Św. Joaquina de Vedruna

Założycielka Sióstr Karmelitanek Miłosierdzia

Streszczenie

Św. Joaquina Vedruna urodziła się dnia 16 kwietnia 1783 roku w Barcelonie (Hiszpania), gdzie po 71 latach życia oddanego Bogu i heroicznej posłudze dziełom miłosierdzia, zmarła dnia 28 sierpnia 1854 roku.

Jej pierwotnym pragnieniem było poświęcenie się Bogu w charakterze zakonnicy kontemplacyjnej, ale interpretując wolę Bożą, poszła za radą swoich rodziców i zawarła związek małżeński z Teodorem de Mas, bogatym dziedzicem z Vic. Mieli ze sobą dziewięcioro dzieci. W wieku 33 lat Joaquina owdowiała. Od tego momentu poświęciła się opiece nad swoimi dziećmi, co łączyła jednak z wieloma dziełami miłosierdzia.

W pewnym momencie zapragnęła życia bardziej radykalnego w poświęceniu. Pomimo preferencji życia kontemplacyjnego, kierownik duchowy ukazał jej pilne potrzeby ówczesnych czasów. W ten sposób przyjęła, jako bardziej stosowne, założenie instytucji poświęconej nauczaniu i opiece nad chorymi. Zobaczyła bowiem jako wymóg konieczny nauczanie dziewcząt, tak bardzo wówczas opuszczonych.

Joaquina Vedruna pracowała z oddaniem i pokorą, wierząc, że natchnienie pochodzi od Ducha Świętego. Biskup z Corcuera dnia 26 lutego 1826 roku zatwierdził nowy Instytut pod patronatem Naszej Pani z Góry Karmel. W roku 1850 zgromadzenie uzyskało aprobatę kanoniczną pod nazwą Siostry Karmelitanki Miłosierdzia.

Działalność Sióstr Karmelitanek Miłosierdzia w owych czasach była pionierska. Wyznaczyły i oświetliły szlak, którym później podążyły różne zgromadzenia. Były one pierwszymi zakonnicami poświęcającymi się sprawom nauczania w Hiszpanii. Cechą charakterystyczną Sióstr była atmosfera rodzinna. Święta bowiem najpierw żyła w domu swoich rodziców, a później sama tworzyła ognisko rodzinne. Później potrafiła wytworzyć tę rodzinną atmosferę w Instytucie. W każdej wspólnocie panował klimat zaufania i serdeczności, jak w ciepłym i otwartym domowym ognisku. Zniesione zostały różnice społeczne, takie jak: wiano, rodowód, kultura..., które tak bardzo i w sposób tak negatywny wynaturzały życie zakonne. Równocześnie ta rodzinna atmosfera została przeszczepiona wychowankom, które miały przywilej zobaczyć oddanie się im bez zastrzeżeń ze strony sióstr. Szczęśliwe uczennice bardzo szybko zrozumiały owo dawne hasło zmienione teraz następująco: „Nauka wchodzi do głowy nie przy pomocy bata, ale przy pomocy miłości”.

Antoni Maria Klaret i Joaquina Vedruna znali się wzajemnie. O. Klaret towarzyszył duchowo Joaquinie Vedruna i stał się promotorem oraz protektorem Zgromadzenia założonego przez świętą. Dzięki jego zdecydowanemu wpływowi Instytut szybko rozwinął swoje skrzydła w Katalonii i mógł rozszerzyć się po całej Hiszpanii. Święty otaczał siostry opieką, wstawiał się za nimi, pomagał w ich utrzymaniu i pełnieniu posługi wśród ludzi. Był ich prawdziwym obrońcą, ojcem i dobrym bratem. To samo będą później czynić inni Misjonarze Klaretyni.

******************

Życie

Urodziła się dnia 16 kwietnia 1783 roku w Barcelonie (Hiszpania), gdzie po 71 latach życia oddanego Bogu i heroicznej posłudze w dziełach miłosierdzia, zmarła dnia 28 sierpnia 1854 roku.

Jej pierwotnym pragnieniem było poświęcenie się Bogu w charakterze zakonnicy kontemplacyjna, ale interpretując wolę Bożą, poszła za radą swoich rodziców i zawarła związek małżeński z Teodorem de Mad, bogatym dziedzicem z Vic. Mieli ze sobą dziewięcioro dzieci. W wieku 33 lat Joaquina owdowiała. Od tego momentu poświęciła się opiece nad swoimi dziećmi, na przestrzeni dziesięciu lat.

Jednocześnie współpracowała w dziełach miłosierdzia i pobożności z miłości do Boga i bliźnich, najbardziej potrzebujących. Za pośrednictwem modlitwy i intensywnego życia pokuty pragnęła rozeznawać wolę Bożą, aby ją spełniać z całkowitym oddaniem. Jej duch pokuty doprowadził ją do radykalizmu ewangelicznego, tak że zamieniła łóżko na matę i poduszkę na kamień. Jej pokutne praktyki nie przeszkodziły jej nawiedzać szpitale w Vic i w Igualada.

Jednakże w dalszym ciągu odczuwała powołanie do radykalnego naśladowania Chrystusa. I zobaczyła, że nadszedł moment spełnienia się jej marzeń bycia zakonnicą. W ten sposób spełniały się tajemne zamiary Boże. Joaquina Vedruna nie wiedząc o tym, powtarzała doświadczenie Janiny de Lestonnac i Franciszki de Chantal. Została, podobnie jak one, matką rodziny, świętą wdową i zakonnicą, założycielką rodziny zakonnej w Kościele. Papież Pius XII z okazji jej beatyfikacji dnia 19 maja 1949 roku, nakreślił jej wierny obraz w następujących słowach:

„Żyjąc w związku małżeńskim, o ile to możliwe, gardziła marnościami tego świata. We wszystkim była posłuszna swemu mężowi, wypełniając starannie swoje obowiązki, jako żona i matka. Wychowała swoje dzieci z podziwu godną skutecznością, zaprawiając je do wykonywania obowiązków religijnych i obywatelskich”.

W momencie podejmowania decyzji i zobowiązań, do kogo się miała zwracać, do jakich drzwi pukać? Opatrznościowo pojawił się wtedy w jej życiu o. Esteban de Olot, kapucyn, znany powszechnie, jako Apostoł z Ampurdan. To on skierował ją na pewien tor. Święta tęskniła za życiem kontemplacyjnym, ale kapucyn ukazał jej naglące potrzeby owych strasznych czasów i opłakaną sytuację. Istniała konieczność założenia instytucji wychowawczej oraz pomagającej ludziom chorym. Koniecznie należało zająć się nauczaniem dziewcząt, tak bardzo opuszczonych. Joaquina Vedruna zajęła się odważnie i z pokorą realizacją tego ewangelicznego programu. Biskup z Corcuera, dnia 26 lutego 1826 roku zatwierdził nowy Instytut pod patronatem Naszej Pani z Góry Karmel.

Fundacja, pomimo wielu przeszkód natury społecznej - według określenia pochodzącego od świętej, musiała pić kielich Pana, - rozwijała się i po czasie pewnego zastoju, kiedy zajął się nią o. Klaret zaczęła rozszerzać się po całej Hiszpanii. Zgromadzenie dzięki trosce o. Klareta uzyskało kanoniczną aprobatę w roku 1850.

Działalność Sióstr Karmelitanek Miłosierdzia w owych czasach była pionierska. Wyznaczyły one i oświetliły szlak, którym później podążyły różne zgromadzenia. Były pierwszymi zakonnicami poświęcającymi się sprawom nauczania w Hiszpanii. Cechą charakterystyczną Sióstr była atmosfera rodzinna. Święta bowiem najpierw żyła w domu swoich rodziców, a później sama tworzyła ognisko rodzinne. Później potrafiła wytworzyć tę rodzinną atmosferę w Instytucie. W każdej wspólnocie panował klimat zaufania i serdeczności, jak w ciepłym i otwartym domowym ognisku. Zniesione zostały różnice społeczne, takie jak: wiano, rodowód, kultura..., które tak bardzo i w sposób tak negatywny wynaturzały życie zakonne. Równocześnie ta rodzinna atmosfera została przeszczepiona wychowankom, które miały przywilej zobaczyć oddanie się im bez zastrzeżeń ze strony sióstr. Szczęśliwe uczennice bardzo szybko zrozumiały owo dawne hasło zmienione teraz następująco: „Nauka wchodzi do głowy nie przy pomocy bata, ale przy pomocy miłości”.

Joaquina de Vedruna była duszą mistyczną. Ośrodkiem jej kontemplacyjnego życia była tajemnica Trójcy Świętej, którą także potrafiła zaszczepić i przekazać swoim córkom. Papież Pius XII kanonizował ją 12 kwietnia 1959 roku.

Nurt klaretyński

Zapał apostolski Ojca Klareta nie mógł zamknąć się w ograniczonych przestrzeniach i przekraczał dzięki misjonarskiej mocy diecezjalne horyzonty, zbyt ciasne dla niego. „Mój duch ogarniał cały świat” (Klaret do Nuncjusza Apostolskiego, dnia 12 sierpnia 1849 roku). Klaret potrafił i umiał zachęcać oraz dodawać odwagi każdej instytucji zakonnej powstającej w tym czasie. Cenił je, jako narzędzia ewangelizacji. Stanowiły one część jego apostolskiej rodziny, córy matki Kościoła, która troszczy się o swoje młodsze i bezradne rodzeństwo.

Te rysy wyjaśniające ducha Ojca Klareta służą bardzo dobrze dla zrozumienia i docenienia jego współpracy z Joaquiną Vedruna i Zgromadzeniem przez nią założonym. Zobaczmy więc motywy, dzięki którym mogły zaistnieć te wzajemne relacje, tak owocne dla Kościoła.

Rozpocznijmy od racji serca, które chociaż mają charakter emocjonalny, okazują się bardzo mocne i skuteczne:

Więzy pokrewieństwa. Jest to racja rodzinna, która pociąga głęboko. Karmelitankami były: jego siostra, Maria, która prowadziła mu dom w Sallent, a później została przełożoną w Borjas i mistrzynią nowicjuszek oraz trzy jego krewne: dwie córki od brata Józefa i jedna od siostry Róży, o której pisał w Autobiografii, „Róża - najbardziej ją kochałem”. Te więzy krwi udzielały powstającemu Zgromadzeniu zawsze potrzebnej protekcji, zaufania i przystępności.

Głos ludu. Vic było środowiskiem, gdzie się urodził, wzrastał i gdzie dojrzewało jego powołanie. Tutaj powstało Zgromadzenie Misjonarzy, Synów Niepokalanego Serca Maryi. Tutaj także wzrastały towarzyszki Joaquiny Vedruna. Znali się wszyscy, jako dzieci tego samego miasta. W Vic panowała atmosfera głębokiej duchowości, która miała wpływ na wszystkich. Ewangeliczne ziarno przynosiło obfite owoce w postaci świętych i znamienitych kobiet i mężów Bożych. Biskup Corcuera, który przyjmował Klareta do seminarium, zatwierdzał założenie Sióstr Karmelitanek Miłosierdzia. O. Esteban Sala, przełożony generalny Zgromadzenia, sprzyjał i wspomagał je bardzo.

Cała ta historia opatrznościowej pomocy rozpoczęła się od rekolekcji, które prowadził Święty w czerwcu 1843 roku u sióstr w Vic. Nawiązała się wzajemna ufność pomiędzy Ojcem Klaretem i Matką Vedruna. Biskup Casadevall z Vic mianował go kierownikiem duchowym Sióstr. Od tego czasu, co roku prowadził rekolekcje i często wykorzystywał swój pobyt w mieście, aby prowadzić dni skupienia i konferencje. Ta głęboka i duchowa relacja już nigdy nie została zerwana

O. Klaret napisał i przygotował w roku 1850 pierwszą edycję Konstytucji. Wlał w nie swego ducha otwartości, wybitnie apostolskiej. I nie tylko pomagał w redakcji Konstytucji, ale uczynił wszystko, co tylko możliwe, aby zostały one ostatecznie zatwierdzone. Otworzył Siostrom na oścież przestrzeń do prowadzenia działalności dobroczynnej. Troszczył się o nie, nie tylko pod względem duchowym, ale również materialnym, płacąc za nie podatki, a nawet udzielając im pomocy materialnej, gdy się dowiedział o brakach i ciężkich warunkach, w jakich się znajdowały.

Istnieją jasne świadectwa o tym, w jaki sposób Klaret czuwał nad przeżyciem Zgromadzenia w trudnych czasach. Cytujemy fragment listu, w formie prośby skierowanej przez Klareta do Królowej o zatwierdzenie cywilne Instytutu (28 lutego 1860 roku):

„Pani, arcybiskup Antoni Maria Klaret zwraca się uprzejmie do Waszej Wysokości prosząc o królewską protekcję... błaga, aby została uznana i poświadczona prawna działalność Instytutu Sióstr Tercjarek Zakonu Karmelitanek”.

Dzięki jego zdecydowanemu wpływowi Instytut szybko rozwinął swoje skrzydła w Katalonii i mógł rozszerzyć się po całej Hiszpanii. Święty otaczał Siostry zawsze opieką, wstawiał się za nimi, pomagał w utrzymaniu i posłudze wśród ludzi. Był ich prawdziwym obrońcą, ojcem i dobrym bratem.

Rozmaite urzędy piastowane przez Ojca Klareta nie oddalały go od Sióstr, a raczej przybliżały. Nigdy nie brał zapłaty za świadczone usługi. Prosił natomiast o szczególne wynagrodzenie, a mianowicie o modlitwy. Siostry były dla niego jak anioły stróże, im polecał swoje inicjatywy apostolskie, szczególnie te najbardziej ryzykowne.

Traktował je na równi z umiłowanymi członkami rodziny, jak rodzone siostry. Gdy przebywał w Rzymie, one dbały o niego i jego odzież. Gdy się z nimi żegnał, powiedział z humorem, że jeszcze się z nimi zobaczy, ponieważ „góra z górą się nie spotka, ale człowiek z człowiekiem, tak”.

Św. Antoni Maria Klaret i św. Joaquina Vedruna stanowili dwie góry, ale nierozdzielne, które Bóg postawił blisko siebie. Podobne do góry Tabor, gdzie Pan Jezus dokonał Przemienienia i objawienia swej świętości, przekazał i nadal przekazuje orędzie wszystkim swoim synom: „Pracujcie i współpracujcie razem, słuchajcie go i oddajcie się mu bez zastrzeżeń, tak jak oni to czynili, za Kościół i za ludzi najbardziej potrzebujących”.

BIBLIOGRAFIA

ESCUREDO, R. hasło Giocchina Vedruna w: Bibliotheca Sanctorum VI, Instituto Giovanni XXIII della Potificia Universitá Lateranense, Rzym 1965.
GALMÉS, L. hasło Joaquina de Vedruna, w: Diccionario de los Santos II, Madryt 2000.
MARTÍN, L. Joaquina de Vedruna, Barcelona 1983.
NONEL, J. Vida y virtudes de la venerable Madre Joaquina de Vedruna y de Mas, fundadora del Instituto de las Hermanas Carmelitas de la Caridad, 2 t., Manresa 1905.
SANZ i FIORE, B. Vida de la Madre Joaquina de Mas y de Vedruna, Madryt 1892.

22 Maj. Św. Joaquina de Vedruna