8 Grudzień. Uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny

Streszczenie

Obchodzimy dziś uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.  Pierwsze wzmianki o tej uroczystości sięgają wieku VII na Wschodzie i opierają się na tradycji wiary, mówiącej o wolności Maryi, Matki Bożej, od jakiejkolwiek zmazy grzechu. Na Zachodzie natomiast w sposób oficjalny uroczystość ta jest obchodzona od roku 1476 i jako taka pojawia się rzymskim kalendarzu liturgicznym. Jednakże już parę wieków wcześniej, podczas gdy teologowie jeszcze dyskutowali na temat zachowania wolności Maryi od wszelkiej zmazy grzechu pierworodnego, wśród ludu chrześcijańskiego rozpowszechniało się przekonanie o tym przywileju udzielonym przez Boga Maryi, Matce Syna Bożego. Prawda ta uzyskała kategorię dogmatu dnia 8 grudnia 1854 roku. Papież Pius IX ogłosił bullą Ineffabilis Deus, że Maryja, w imię przyszłych zasług Chrystusa, została uchroniona od wszelkiego grzechu. 

Uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny ma miejsce w Adwencie i stanowi jakby zaproszenie do kontemplacji postaci Maryi, jako pełnej łaski, zanim będziemy kontemplować całą tajemnicę w Betlejem. W czytaniach biblijnych, przeznaczonych na okres Adwentu oraz na tę uroczystość, możemy odkryć uzasadnienie dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Maryi i umiejscowić właściwie Jej postać w globalnej wizji chrześcijańskiej tajemnicy zbawienia.

 Jako Klaretyni, powinniśmy dziś pamiętać, że przymiotnik niepokalane wchodzi w zakres  oficjalnej nazwy naszego Instytutu zakonnego i właśnie on stosowany jest do Serca Maryi: „Mamy nazwę Synowie Niepokalanego Serca Maryi, lub: Misjonarze Klaretyni” (CC 1). Jest rzeczą wskazaną, aby należycie zrozumieć charyzmatyczny aspekt tego terminu, to znaczy tak, jak rozumiał go nasz Założyciel i to, co powinien przedstawiać on dla nas samych.

Według św. Antoniego Marii Klareta fakt Niepokalanego Poczęcia Maryi posiada podwójny wymiar: osobisty i społeczny. Z pewnością pojmuje go jako pełnię łaski i wolność od wszelkiego grzechu, ale wyczuwa w tym fakcie łaski szczególny wymiar apostolski: rozważa plan Boży pokonania węża i jego potomstwa za pośrednictwem Niewiasty i Jej potomstwa. Według Klareta Niewiastą jest Maryja, a potomstwem są wszystkie Jej dzieci, szczególnie misjonarze (por. Aut 686-687).

Klaret rozważa tajemnicę Niepokalanej w aspekcie apostolskiej walki. Bardziej niż tajemnicą piękna, Niepokalana jest według niego Zwyciężczynią nad Szatanem, która nadal walczy i zwycięża w swoim potomstwie. I jest to także aspekt, jaki posiada obecność Maryi w naszym Zgromadzeniu i w naszej działalności ewangelizacyjnej. Dla Klaretynów, spadkobierców ducha św. Antoniego Marii Klareta, Niepokalana Maryja jest przede wszystkim Zwyciężczynią, Nową Ewą walczącą z wężem, piekielnym wrogiem i wielką wspomożycielką w walce ze złem występującym w jakiejkolwiek postaci. W tym dniu Siostry Maryi Niepokalanej (Misjonarki Klaretynki) obchodzą swoje główne święto.

******************

 

Wiedza historyczna o uroczystości liturgicznej  

Pierwsze wzmianki o tej uroczystości sięgają wieku VII na Wschodzie i opierają się na tradycji wiary, mówiącej o wolności Maryi, Matki Bożej, od jakiejkolwiek zmazy grzechu. Na Zachodzie natomiast w sposób oficjalny uroczystość ta jest obchodzona od roku 1476 i jako taka pojawia się rzymskim kalendarzu liturgicznym. Jednakże już parę wieków wcześniej, podczas gdy teologowie jeszcze dyskutowali na temat zachowania wolności Maryi od wszelkiej zmazy grzechu pierworodnego, wśród ludu chrześcijańskiego rozpowszechniało się przekonanie o tym przywileju udzielonym przez Boga Maryi, Matce Syna Bożego. 

Prawda ta uzyskała kategorię dogmatu dnia 8 grudnia 1854 roku. Papież Pius IX ogłosił bullą Ineffabilis Deus, że Maryja, w imię przyszłych zasług Chrystusa, została uchroniona od wszelkiego grzechu; szczególna tajemnica, która łączy w sobie jej wolność od grzechu pierworodnego z absolutną koniecznością zbawienia dokonanego przez Jezusa Chrystusa, jakiego wymaga cały rodzaj ludzki. Ona była zachowana od grzechu i była zbawiona w sposób uprzedzający.

Maryja jest pierwszą zbawioną, pierwszą wierzącą, pierwszą uświęconą i uwielbioną w Kościele Chrystusa. Jednak ta wielkość Maryi ma ścisły związek z całym Ludem Bożym. Byłoby błędem wyobrażać sobie Niepokalaną samotną lub jako przypadek wyjątkowy, jako osobę całkowicie różną i izolowaną od całej reszty rodzaju ludzkiego czy Kościoła. Według Pisma św. jakiekolwiek zdarzenie mające miejsce w czasie stanowi realizację boskiego planu zbawienia nakreślonego przez miłość miłosierną i mądrość Ojca „przed założeniem świata” (Ef 1,4). Także Niepolanie Poczęta stanowi część zbawczego planu Boga, tego „samego dekretu”, jak określa to w terminach bardziej prawnych bulla Ineffabilis Deus.

Wielkość Maryi, która ma swój punkt wyjścia w tajemnicy Niepokalanego Poczęcia, nie ma być wielkością należącą wyłącznie do Niej, ale dosięga w pewien sposób każdego chrześcijanina. Stanowi ideał całego Kościoła. Przypomniał nam o tym Sobór Watykański II: „Maryja jest czystym obrazem tego wszystkiego, do czego tęskni i czym spodziewa się być sam Kościół” (KL 103). Dlatego właśnie liturgia przedstawia dzisiaj Maryję Niepokalaną jako „początek i obraz Kościoła”, jak mówi prefacja tej uroczystości.

 

Celebracja w liturgicznych ramach Adwentu 

Uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny umiejscowiona jest w Adwencie, blisko świąt Bożego Narodzenia. Przed wybuchem radości z Narodzenia Pana, jesteśmy w tym okresie zaproszeni do kontemplacji obrazu Maryi, Najczystszej, całkowicie Świętej, Wybranej, uprzednio Zbawionej, Pełnej Łaski.

Uroczystość Niepokalanej, przypadając w okresie Adwentu, staje się motywem nadziei dla całego Kościoła, który przygotowuje się na przyjęcie Tego, który przychodzi błogosławić i napełnić nas wszelkiego rodzaju dobrami duchowymi i niebieskimi (por. Ef 1,3). W rzeczywistości Maryja, pełna łaski, jak ją nazywa anioł (Łk 1,28), przypomina nam, że Bóg także nas wybrał w osobie Jezusa Chrystusa, abyśmy byli przy Nim z miłości, byli świętymi i bez skazy, to znaczy, byli chwałą Jego Majestatu (por. Ef 1, 12-13).

W tekstach liturgicznych wybranych na tę uroczystość liturgiczną i w tych do codziennej liturgii tego adwentowego czasu znajdujemy solidny fundament, w łączności z  wielowiekową tradycją Kościoła, dla przyjęcia dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Maryi oraz pomoc do rozpowszechniania i pogłębiania kultu Matki Bożej. Słowo Boże pomaga nam umiejscowić Jej postać w całościowej wizji tajemnicy chrześcijańskiej, w łączności z różnorodnymi elementami historii zbawienia i kontemplować Ją wraz z centrum Życia, którym jest jej Syn, Jezus Chrystus.

 

Nurt klaretyński 

Jest powszechnie znane, że Maryja zajmuje główne miejsce w duchowości św. Antoniego Marii Klareta i także wielce znacząca jest Jej obecność w początkach i dalszej historii naszego Zgromadzenia. Z drugiej strony, Jej postać ukazuje się jako element konstytutywny i fundamentalny w strukturze odnowionych Konstytucji, oczywiście w sposób dyskretny, podobnie jak to ma miejsce w Ewangelii.

Jako Klaretyni, powinniśmy dziś pamiętać, że przymiotnik niepokalany wchodzi w zakres oficjalnej nazwy naszego Instytutu zakonnego i właśnie on stosowany jest do Serca Maryi: „Mamy nazwę Synowie Niepokalanego Serca Maryi, lub: Misjonarze Klaretyni” (CC 1). Termin „niepokalane” użyty jest jeszcze sześć razy w tekście konstytucyjnym, zawsze w odniesieniu do Serca Maryi. Występuje w sumie siedem razy (por. punkty 1,4,8, 9,71 i 159; w tym ostatnim, którym jest formuła ślubowania, występuje dwa razy). 

Jednak nie ilość występowania słowa „niepokalane” w Konstytucjach, jak również fakt umieszczenia go w kontekście oficjalnej nazwy naszego Instytutu lub określenie naszego bycia klaretynem, nadaje znaczenie temu przymiotnikowi, ale treść, jaką on w sobie zawiera. 

Jeśli zbytnio podkreślamy to, na co termin Niepokalane wskazuje bezpośrednio i tak, jak jest powszechnie pojmowany, ograniczamy się do powierzchni tego, co jako klaretyni powinniśmy zrozumieć i realizować na co dzień. W rzeczywistości, pierwszą rzeczą, którą zwykło się podkreślać jest to, że Maryja jest Czysta, Święta, cała Piękna i bez skazy, ale kto w to wątpi? Nie powinniśmy ulegać estetycznej fascynacji, jaką wzbudzają w nas te wyrazy. Należy uchwycić to, co Maryja Niepokalana przedstawia dla naszego Założyciela i dla nas samych.

Według św. Antoniego Marii Klareta fakt Niepokalanego Poczęcia Maryi posiada podwójny wymiar: osobisty i społeczny. Z pewnością pojmuje go, jako pełnię łaski i wolność od wszelkiego grzechu, ale wyczuwa w tym fakcie łaski szczególny wymiar apostolski: rozważa plan Boży pokonania węża i jego potomstwa za pośrednictwem Niewiasty i Jej potomstwa. Dla Klareta, mającego zawsze jakby w tle horyzont apostolski, wizja Niewiasty z Apokalipsy (por. Ap 10.12) i proroctwo z Księgi Rodzaju (por. 3,15), odnosi się do Maryi. Niewiasta to Maryja, a potomstwem są wszystkie Jej dzieci, szczególnie misjonarze (por. Aut 686-687).

Nasz Założyciel rozumiał w tym kluczu dogmat o Niepokalanym Poczęciu i tak to ujął w swoim Liście pasterskim o Niepokalanej. Klaret rozważa tajemnicę Niepokalanej w aspekcie apostolskiej walki. Tym jest zafascynowany bardziej niż tajemnicą Jej piękna. Niepokalana jest według niego Zwyciężczynią nad Szatanem, która nadal walczy i zwycięża w swoim potomstwie. I jest to także aspekt, jaki posiada obecność Maryi w naszym Zgromadzeniu i w naszej działalności ewangelizacyjnej. Dla Klaretynów, spadkobierców ducha św. Antoniego Marii Klareta, Niepokalana Maryja jest przede wszystkim Zwyciężczynią, Nową Ewą walczącą z wężem, piekielnym wrogiem i wielką wspomożycielką w walce ze złem występującym w jakiejkolwiek postaci.

To jest aspekt charyzmatyczny, wizja autentycznie apostolska, jaką zawiera dla nas tajemnica Niepolanej. Maryja Niepokalana (lub Niepokalane Serce Maryi) zawsze stanowi impuls w naszym powołaniu.

 

BIBLIOGRAFIA

1. CLARET.  Pastoral sobre la Inmaculada, w EE, Madryt 1989.
2. MISIONEROS CLARETIANOS.  Constituciones 1, 4, 8, 9, 71 i 159.
3. MISIONEROS CLARETIANOS. Nuevo Proyecto de Vida Misionera t. I, Rzym 1989, t. II, Rzym 1991 i t. III, Rzym 1992. 
4. PIUS IX, List Apostolski Ineffabilis Deus, 8 grudnia 1984 roku.